ЧЫМ СЛОВА НАША АДГУКНЕЦЦА?

Неяк напярэдадні Дня друку мне патэлефанавала вясковая жанчына – яна хацела пагаварыць менавіта з галоўным рэдактарам.

Размаўлялі мы доўга – і, прызнаюся, больш падрабязнага і глыбокага інтэрв’ю мне даваць не даводзілася. Нават калегі, які летась да Дня друку учынілі мне публічны “допыт”, “капалі” не так глыбока – а мо проста пашкадавалі і скарысталі няпісанае журналісцкае “табу” на некаторыя пытанні? І хоць былі мы з той жанчынай знаёмыя толькі завочна (як высветлілася пазней, я нешта некалі чула пра яе самую і яе сям’ю, яна, як і большасць нашых чытачоў, ведае мяне найперш па маіх публікацыях), хоць я не бачыла яе вачэй – адказаць няшчыра, павярхоўна, жартаўліва на яе шматлікія пытанні было немагчыма. Найперш таму, што так падрабязна жанчына распытвала мяне – гэта адчувалася – не дзеля крытыкі, не з тым, каб “ушчыкнуць” за нейкі промах, пакрыўдзіць, зрабіць балюча, тыцнуць носам у бруд, ці, што яшчэ горш, даведацца нешта “эксклюзіўнае” і потым расказаць іншым, пахваліцца: “А я вось ведаю дакладна…”, а найперш дзеля таго, каб для сябе самой вызначыць нешта важнае і значнае. Было адчуванне, што не нехта нябачны і незнаёмы задае табе гэтыя шматлікія пытанні – а ты сам, тваё сумленне.

Ці здараліся ў маёй журналісцкай практыцы матэрыялы, за якія мне потым было сорамна? Ці прасіла я прабачэння ў людзей, якіх пакрыўдзіла – хай сабе і незнарок – несправядлівым словам? Ці сачу я за далейшым лёсам герояў сваіх нарысаў? Ці даводзілася мне пісаць артыкулы “па заказу”? Гэтыя і іншыя падобныя пытанні пранікалі ў самыя патаемныя куточкі душы, абуджаючы далёкія і нядаўнія ўспаміны і згадкі -- часм не самыя прыемныя, прымушаючы зноў перажываць свае журналісцкія памылкі – не прапушчаную літару ці недакладную лічбу, а куды больш істотныя… Паклаўшы руку на сэрца, не магу сказаць, што іх было вельмі шмат – але тым не менш яны былі. І я іх помню.

Памятаеце, у знакамітай і ўсімі любімай савецкай навагодняй камедыі “Іронія лёсу, ці З лёгкай парай” галоўная гераіня, настаўніца, гаворыць урачу Яўгенію Лукашыну: “Памылкі настаўнікаў, магчыма, не так бачны, як памылкі ўрачоў, але каштуюць яны не менш дорага”. Памылкі журналістаў бачны, напэўна, больш, чым любыя іншыя – яны адразу ж капіруюцца шматтысячным тыражом і даносяцца амаль што да кожнага жыхара раёна: хоць нехта, ды заўважыць. І як у кожнага ўрача ёсць свае могілкі, так і ў кожнага журналіста ёсць артыкулы, якія не хочацца ўспамінаць і за якія, калі б можна было адматаць стужку часу назад, ты ніколі б не ўзяўся ці напісаў бы зусім па-іншаму -- нават калі былі яны вельмі яркімі і атрымалі шмат станоўчых водгукаў ці нават узнагарод. Памятаеце Дастаеўскага з яго “слязінкай дзіцяці”? Ці варты ўсе дасягненні свету той адзінай слязінкі?

Хоць, з іншага боку, магчыма, пасля пэўнага журналісцкага артыкула ў некага пацякуць слёзы крыўды ад недакладнага адлюстравання яго светапогляду ці лёсу – а іншаму абагульненне праблемы, пададзенай праз тую гісторыю дасць надзею, падкажа правільнае выйсце з цяжкай жыццёвай сітуацыі, перасцеражэ ад галоўнай памылкі жыцця. І хто скажа, што важней? «Нам не дано предугадать, чем слово наше отзовется»…

…А з той незнаёмай жанчынай пасля больш чым паўгадзіннай шчырай і не вельмі лёгкай для мяне размовы, якую я кожны дзень працягваю ў думках, мы развіталіся вельмі цёпла. “Я вас люблю!”, -- сказала яна на развітанне.

І гэта быў такі дарагі, такі важны для мяне падарунак да Дня друку.

Ніна РЫБІК